Vierde Anti-witwas Richtlijn: privacy UBO’s in het gedrang

UBO-register gaat er nu echt komen

Op 20 mei 2015 heeft het Europees Parlement ingestemd met het voorstel voor de Vierde Anti-witwas Richtlijn (EU Anti-Money Laundering Directive). Deze richtlijn heeft als doel te voorkomen dat het financiële stelsel wordt gebruikt voor witwaspraktijken en de financiering van terrorisme. Dit onder meer door financiële instellingen te verplichten om de identiteit van hun klanten te verifiëren en registreren. Een van de onderdelen van de richtlijn die in de belangstelling staat, betreft de invoering van het zogenoemde UBO-register. De invoering daarvan kan ingrijpende gevolgen hebben voor de privacy van uiteindelijk belanghebbenden van Europese entiteiten.

Wat is een UBO?

De afkorting UBO staat voor ultimate beneficial owner, oftewel de uiteindelijk begunstigde of de uiteindelijk belanghebbende van een onderneming. Kort samengevat is de uiteindelijk belanghebbende (de UBO) de natuurlijke persoon die via een aandelenpositie, zeggenschap of eigendomsbelang ten minste 25% plus één aandeel in een rechtspersoon houdt.

Centraal UBO-register

De richtlijn verplicht iedere lidstaat een UBO-register in te stellen. Daarin moeten alle ondernemingen bepaalde gegevens van UBO’s opnemen, zoals:

• Naam;
• Geboortedatum;
• Nationaliteit;
• Woonland; en
• Aard en omvang van het belang.

Wie heeft toegang tot het register?

Het register wordt vrij toegankelijk voor:

• de bevoegde autoriteiten en financiële inlichtingeneenheden van de EU; en
• partijen die de identiteit van hun cliënten moeten controleren (bijvoorbeeld banken, verzekeraars, notarissen en advocaten).

Andere belangstellenden kunnen ook toegang krijgen tot het UBO-register, als zij een aantoonbaar gerechtvaardigd belang hebben. Om aan dit vereiste te voldoen, moet het belang verband houden met (het blootleggen van) het soort activiteiten dat de richtlijn wil tegengaan, zoals het witwassen van geld, het financieren van terrorisme en daarmee verband houdende delicten, zoals corruptie, fiscale misdrijven en fraude.

Inwerkingtreding en implementatie

De richtlijn treedt in werking binnen 20 dagen nadat deze is gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU. In een persbericht van de Europese Commissie, is de verwachting uitgesproken dat die publicatie in de loop van juni-juli 2015 zal plaatsvinden. De lidstaten hebben vervolgens twee jaar om de richtlijn in hun nationale wetgeving te implementeren. In Nederland wordt het UBO-register mogelijk gecombineerd met het centraal aandeelhoudersregister, waarvan de invoering gepland staat voor 1 januari 2016. Daarmee zou het Nederlandse UBO-register onder beheer komen van de Kamer van Koophandel. Uit het uiteindelijke wetsvoorstel zal moeten blijken of beide registers inderdaad worden geïntegreerd, of dat voor een andere opzet wordt gekozen.

(Bronnen: Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, Procedure 2013/0025/COD; Persbericht van de Europese Commissie van 20 mei 2015, “European Parliament backs stronger rules to combat money laundering and terrorism financing”; Persbericht van het Europees Parlement van 20 mei 2015, “Tougher rules on money laundering to fight tax evasion and terrorist financing”)